Adli Para Cezaları Soru Önergesi

Sayın Prof. Dr. Alim IŞIK
Kütahya Milletvekili
Bakanlığımıza yöneltilip yazılı olarak cevaplandırılması istenilen 7/11359 Esas sayılı soru önergesinin cevabı aşağıda sunulmuştur.

3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri gereğince, keşide edilen çekin karşılığının bankada hazır edilmemesi nedeniyle mahkeme tarafından verilen adli para cezasına ilişkin kesinleşen ilamın, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 106. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Cumhuriyet başsavcılığına verileceği;
Cumhuriyet savcısı tarafından otuz gün İçinde adli para cezasının ödenmesi için hükümlüye ödeme emri tebliğ edileceği; hükümlünün, tebliğ olunan Ödeme emri üzerine, otuz gün içinde adli para cezasını ödemediği takdirde Cumhuriyet savcısının kararıyla, ödenmeyen adli para cezasının, 5275 sayılı Kanunun geçici 1. maddesine göre bir günü yüz Türk Lirası hesabıyla hapse çevrileceğine ilişkin hükümler çerçevesinde,
01/02/2010 tarihi itibarıyla, ceza infaz kurumlarında cezasının infazına devam edilen hükümlü sayısının 465 olduğu, Bakanlığımız kayıtlarının incelenmesinden anlaşılmıştır.

Bakanlığımızın Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sisteminden temin edilen, ceza infaz kurumunda bulunanların hangi kanunun ihlâlinden dolayı kurumda kaldıklarını gösteren suç türlerine göre dağılıma ilişkin raporun geçmiş tarihli olarak alınamaması nedeniyle karşılıksız çek keşide etmek suçundan önceki yıllarda ne kadar vatandaşımızın cezaevine girdiğine; ayrıca ödenmediği için cezası adli para cezasına çevrilen dosya sayısı ve dosya tutarlarının ne olduğu ile ceza infaz kurumunda cezalarını infaz edenlerden ne kadarının asli borçlu, ne kadarının kefil olduğuna dair Bakanlığımızda istatistik veri bulunmamaktadır.

Çek defterlerinin içeriklerine, çek düzenlenmesine, kullanımına, çek hamillerinin korunmalarına ve kayıt dışı ekonominin denetim altına alınması önlemlerine katkıda bulunmaya ilişkin esaslar ile çekin karşılıksız çıkması ve kanunda belirlenen diğer yükümlülüklere aykırılık hallerinde, ilgililer hakkında uygulanacak yaptırımları belirlemek amacıyla kabul edilen 14/12/2009 tarihli ve 5941 sayılı Çek Kanunu 20/12/2009 tarihli ve Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Çek Kanunu geçici 2. maddesinde getirilen yeni düzenlemeyle;
3167 sayılı Çek Kanunu 16. maddesinde tanımlanan karşılıksız çek suçundan dolayı, 01/11/2009 tarihi itibarıyla, haklarında soruşturma veya kovuşturma başlatılmış ya da kesinleşmiş bir hükümle mahkum olan kişilerin, en geç 01/04/2010 tarihine kadar düzenlenmiş ve mercilerine verilmiş olması şartıyla; şikâyetçi ile belirledikleri miktarın belirli vadelerde ödenmesi hususunda anlaşmaya varmaları ve anlaşmanın bir nüshasının şikayetçi veya yasal temsilcisi tarafından Cumhuriyet başsavcılığına veya mahkemeye verilmesi halinde, anlaşmada öngörülen süre kadar soruşturma veya kovuşturmanın durmasına, hükmün infazının ertelenmesine veya durdurulmasına karar verilmesi;
Kanunun 6. maddesi hükmüne göre ödenmesi gereken miktarı, birinci yıl taksiti borcun üçte birinden az olmamak kaydıyla iki yıl içinde belirli vadelerde ödeyeceğini taahhüt etmesi ve taahhütnamenin, kendisi veya yasal temsilcisi tarafından Cumhuriyet başsavcılığına veya mahkemeye verilmesi halinde, anlaşma aranmaksızın, taahhütnamede belirtilen süre kadar, soruşturma veya kovuşturmanın durmasına, hükmün infazının ertelenmesine veya durdurulmasına karar verilmesi;
Anlaşmanın gereği gibi ifa edilmiş veya Kanunun 6. maddesi hükmüne göre ödenmesi gereken miktarın ödenmiş olması halinde, kovuşturmaya yer olmadığına, davanın düşmesine veya hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilmesi;
Anlaşma veya taahhüde uyulmadığının tespiti hâlinde, şikâyetçinin başvurusu üzerine, soruşturmaya, kovuşturmaya veya hükmün infazına devam edilmesi, Hükme bağlanmıştır.

T.C. ADALET BAKANLIĞI ADLÎ SİCİL VE İSTATİSTİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

CEZA MAHKEMELERİNE 3167 SAYILI ÇEK KANUNU
İLE İLGİLİ AÇILAN DAVALAR VE SANIK SAYILARI

YIL

DAVA

ERKEK

KADIN

TOPLAM

2002	177.910	181.420	9.620	191.040
2003	131.790	135.102	7.441	142.543
2004	123.587	128.917	7.585	136.502
2005	97.275	105.050	7.066	112.116
2006	115.076	120.456	8.197	128.653
2007	142.174	146.384	12.248	158.632
2008	203.885	216.200	19.240	235.440

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıda belirtilen sorularımın, Adalet Bakanı Sayın Sadullah ERGİN tarafından yazılı olarak cevaplandırılması için gereğini saygılarımla arz ederim.
Prof. Dr. Alim IŞIK
MHP Kütahya Milletvekili

Ülkemizi yedi yılı aşkın süredir tek başına yöneten AKP hükümetlerinin uyguladığı yanlış ekonomik politikalar ve son yıllarda yaşanan ağır ekonomik krizin de etkisiyle birçok vatandaşımız çek borcunu zamanında ödeyemediği için değişik sıkıntılarla karşı karşıya kalmıştır. Çek Kanununa muhalefet suçundan hapis cezası alan 2000'i aşkın vatandaşımızın yanında çeki karşılıksız çıktığı için suçu adli para cezasına çevrilen ve bu cezayı yatıramadığı için cezaevine giren çok sayıdaki vatandaşımız resmi kayıtlarda çek cezalısı olarak geçmemektedir. Adli para cezalarının adeta devletin gelir kaynağı olarak görüldüğü ve borçlu ile alacaklı arasındaki anlaşmazlıklar sonucunda alacaklıya yapılması gereken ödemelerin devlete yapılması nedeniyle borç sarmalının arttığı iddiaları ile ilgili olarak;

1. 2003-2009 yıllan arasında çek kanununa muhalefet ve suçu adli para cezasına çevrilen vatandaşlarımızla ilgili dava dosyalarının sayısı ve dosya tutarları nasıl değişmiştir?
2. Aynı dönemde bu suçlardan dolayı ne kadar vatandaşımız cezaevine girmek zorunda kalmıştır?
3. Cezaevine girenlerin ne kadarı asli borçlu, ne kadarı ise kefillerden oluşmaktadır? Birçok asli borçlu dışarıda gezerken çok sayıda kefilin cezaevine girdiği iddiaları doğru mudur?
4. Aynı dönemde devletin adli para cezalarından elde ettiği gelirin yıllara göre değişimi nasıl olmuştur?
5. İktidarlarınız döneminde adli para cezalarının devletin gelir kaynaklarından birisi haline geldiği iddialarını nasıl değerlendirebilirsiniz? Dava dosyalarının sayısı ve dosya tutarları bu iddiaları doğrulamakta mıdır?
6. Adli para cezası nedeniyle cezaevine girerek mağdur olan vatandaşlarımızın mağduriyetlerinin giderilmesi konusunda Bakanlığınızca hangi tedbirler alınmış ya da alınmaktadır?